Jak długo rozkłada się plastik? Dlaczego butelki PET są szkodliwe dla środowiska?

Odpowiedź na pytanie dotyczące czasu rozkładu plastiku opiera się tylko na oszacowaniach, ponieważ ponad 9 miliardów ton tworzyw sztucznych wyprodukowanych od 1950 roku nadal istnieje na Ziemi w różnej formie. Produkcja plastiku na dużą skalę wciąż trwa. Połowa tej produkcji stanowią opakowania, butelki i inne tworzywa PET, które są używane tylko raz, a następnie wyrzucane na śmietnik. Jak wpływa to na środowisko?

Jak długo trwa rozkład plastiku?

Plastik zyskał popularność ze względu na swoją wytrzymałość, niską wagę i długą żywotność. Te cechy sprawiają, że jest bardzo przydatny, ale jednocześnie sprawiają, że pozbycie się go jest trudne. Szacuje się, że czas rozkładu plastiku wynosi od 20 do nawet 1000 lat, w zależności od rodzaju materiału, jego struktury i wielkości. Na przykład, plastikowa torba rozkłada się w około 20 lat, słomka w około 200 lat, a szczoteczka do zębów nawet w około 500 lat. Co jednak z plastikowymi butelkami? Według WWF, ich rozkład trwa około 450 lat.

Przyczyna długiego procesu rozkładu plastiku jest dość prosta: ponieważ tworzywa sztuczne nie występują naturalnie, nie ma w przyrodzie organizmów zdolnych do ich rozkładu. W rezultacie butelki PET i inne przedmioty plastikowe nigdy całkowicie nie znikają z powierzchni Ziemi. Pod wpływem promieni słonecznych, utleniania lub tarcia rozpadają się na mniejsze cząsteczki. Najpierw przekształcają się w mikroplastik, który jest niewidoczny gołym okiem, a następnie w nanoplastik, który jest trudno dostrzegalny nawet pod mikroskopem.

Plastik i jego wpływ na środowisko. Dlaczego plastik jest szkodliwy?

Wielu naukowców jest przekonanych, że tworzywa sztuczne są jednym z głównych czynników szkodzących naszej planecie i organizmom żywym. Proces recyklingu plastiku obejmuje zaledwie 9% z 353 milionów ton odpadów plastikowych produkowanych rocznie. Pozostałe 19% jest poddawane spalaniu, 50% trafia na wysypiska, a pozostała część nie jest kontrolowana i gromadzi się w środowisku. Obecnie nie ma miejsca na Ziemi, gdzie nie można by wykryć obecności plastiku. Butelki PET i opakowania są najczęstszymi formami plastiku, które zalegają na plażach, wodach przybrzeżnych i strumieniach. Są one również największą częścią całkowitej produkcji tworzyw sztucznych.

Wpływ plastiku na środowisko wodne i glebę

Kiedy mikroplastik dostaje się do gleby, podnosi jej pH i zmniejsza aktywność biologiczną mikroorganizmów. Natomiast obecność plastiku w oceanach powoduje straty w turystyce i rybołówstwie, stanowi także poważne zagrożenie dla środowiska, klimatu i organizmów żywych.

Fragmenty plastiku nagrzane przez słońce emitują gazy cieplarniane, przyczyniające się do globalnego ocieplenia. Ponadto, często pełnią rolę nośnika dla obcych gatunków inwazyjnych, które mają negatywny wpływ na różnorodność biologiczną. Ptaki, ryby i ssaki morskie często zaplątują się w większe fragmenty plastikowych odpadów, a mniejsze fragmenty są przez nie połykane. Ostre kawałki plastiku mogą powodować skaleczenia, wrzody, ograniczać zdolność poruszania się i w najgorszych przypadkach prowadzić do bolesnej śmierci. Szacuje się, że rocznie ginie ponad 1 000 000 zwierząt wodnych z tego powodu.

Plastik jest również niebezpieczny ze względu na zawarte w nim substancje chemiczne. Badania wykazały, że ftalany i BPA (bisfenol A) negatywnie wpływają na zdolność reprodukcyjną badanych gatunków zwierząt i zakłócają rozwój skorupiaków i płazów.

W jaki sposób plastik zagraża człowiekowi? 

Długotrwałe narażenie na niskie dawki substancji chemicznych zawartych w plastiku i jego drobinkach może mieć niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka. Bisfenol A przyczynia się do zaburzeń hormonalnych (w tym niepłodności u kobiet i mężczyzn, przedwczesnego dojrzewania oraz hormonozależnych nowotworów) oraz zaburzeń metabolicznych.

BPA dostaje się do organizmu ludzkiego poprzez spożywanie żywności i napojów przechowywanych w jednorazowych plastikowych opakowaniach. Dlatego warto ograniczać codzienny kontakt z tą szkodliwą substancją. Można zrezygnować z butelek PET na rzecz wielokrotnego użytku, na przykład z takich jak My Only Bottle, które nie zawierają bisfenolu A. Należy również unikać gotowych dań w plastikowych pojemnikach i, o ile to możliwe, zamieniać plastik na szkło, porcelanę lub stal nierdzewną.

Jak wygląda produkcja plastiku i w jaki sposób wpływa na środowisko?

Produkcja tworzyw PET ma poważne konsekwencje dla środowiska, nie tylko z powodu zanieczyszczenia oceanów. Około 4% nieodnawialnych złóż ropy naftowej jest wykorzystywanych jako surowiec do produkcji plastiku, a tyle samo jest zużywane na potrzeby energii. Co więcej, do wytworzenia 1 kg plastiku potrzeba aż 6 litrów wody i od 62 do 108 MJ energii. Dla porównania, na podgrzanie wody do zaparzenia herbaty zużywa się około 0,31425 MJ.

Połowa paliw kopalnych wykorzystywanych do produkcji tworzyw sztucznych jest przeznaczana na produkty jednorazowego użytku, takie jak butelki PET i opakowania. Proces produkcji składa się z kilku kroków, takich jak wydobycie surowców (głównie ropy naftowej, ale także gazu ziemnego lub węgla), przekształcenie ropy naftowej w naftę, rozkład nafty na monomery (etylen, propylen, butylen), łączenie monomerów w polimery (łańcuchy cząsteczek) i dalsze reakcje chemiczne, które prowadzą do powstania tworzywa PET.

Produkcja plastiku nie tylko pochłania ograniczone zasoby paliw kopalnych, ale również generuje wysoką emisję dwutlenku węgla związanej z reakcjami chemicznymi i zużyciem energii (4832 kg CO2 Eq), co przyczynia się do globalnego ocieplenia. Tworzywa sztuczne same w sobie są również toksyczne dla ludzi i środowiska wodnego. Czy warto tworzyć produkty, które po jednym użyciu stają się odpadami.

Jak wygląda produkcja plastiku i w jaki sposób ma on negatywny wpływ na środowisko?

Produkcja wody butelkowanej w masowej skali może wydawać się niezrozumiała w kontekście jej negatywnego wpływu na środowisko. Oprócz kosztów związanych z produkcją plastikowych butelek trzeba również wziąć pod uwagę zużycie energii i wody potrzebne do zamknięcia wody pitnej w butelce. Proces rozpoczyna się od wydobycia wody, jej oczyszczenia i ewentualnego nasycenia dwutlenkiem węgla. Następnie wymaga się pozyskania plastikowych butelek, oczyszczenia ich, napełnienia wodą i naklejenia etykiety.

W czasie produkcji jednej butelki wody zużywa się od 5,2 do 10,2 MJ energii na litr oraz sześć razy więcej wody, niż jej pojemność! Warto zauważyć, że aby zminimalizować zanieczyszczenie plastikiem, zużycie energii i emisję dwutlenku węgla, wystarczyłoby sięgać po wodę z kranu. O tym, dlaczego warto pić kranówkę, można przeczytać w artykule: 7 powodów, dlaczego nie warto sięgać po wodę butelkowaną.

Jak zmniejszyć użycie plastiku? Wybierz kranówkę! 

Dla ponad 99,9% populacji w Polsce, woda z kranu jest odpowiednia do spożycia. A dzięki urządzeniu do gazowania wody Spinel Soda, możesz ją mieć zawsze pod ręką w formie gazowanej lub jako napój z bąbelkami. Wszystko, czego potrzebujesz, to czysta woda z kranu i pełny zbiornik CO2. Możesz wymienić go w wybranych punktach lub otrzymać nowy od kuriera, który jednocześnie odbierze pusty zbiornik do ponownego napełnienia. Czy wiesz, że w ten sposób możesz zmniejszyć zużycie nawet o 442 plastikowych butelek PET w ciągu roku?

Korzystanie z urządzenia Spinel Soda jest niezwykle proste i wygodne! Wypełnij butelkę wodą, umieść ją w ekspresie, naciśnij przycisk od 1 do 7 razy, aby uzyskać pożądaną intensywność bąbelków, i rozkoszuj się świeżo gazowaną wodą. A jeśli masz ochotę na swoje ulubione napoje, jak Pepsi czy Mirinda, dodaj kilka kropel syropu, wymieszaj i gotowe. 

Dzięki wodzie z bąbelkami możesz zaspokoić pragnienie nie tylko w domu, ale również w pracy lub podczas spaceru. Wystarczy, że będziesz mieć przy sobie butelkę, która jest częścią zestawu. Jest ona przyjazna dla zdrowia, stylowa, poręczna i posłuży ci znacznie dłużej niż tylko jeden dzień. Butelkę ze szkła możesz używać do gazowania wody bezterminowo, a butelkę z tworzywa sztucznego przez trzy lata. Po tym czasie straci ona szczelność i niektóre pierwotne właściwości, ale wciąż możesz ją wykorzystać do przechowywania niegazowanej wody i innych napojów.